Nogmaals: De Bok

Hejsan,

De laatste blog voor Kerstmis, denk ik. Dus nog even wat kerstigs vandaag. Straks wordt alles weer normaal hoor!! :-)

Onze vriend Holger heeft onderzoek gedaan naar de historie van de Julbock (kerstbok,we hebben er begin december al aandacht aan besteed). Dit willen we jullie niet onthouden.

De Julbock is één van de oudste kerstsymbolen in Zweden. Het gaat helemaal terug naar de oude sage van Thor (Donar) de dondergod, wiens wagen door 2 bokken werd getrokken. Tot in de 19e eeuw was het een gebruik, dat de jeugd uit het dorp van boerderij naar boerderij trok en Bokkenliederen zongen. Één van hun was dan verkleed als bok. Als dank hadden de spelers vrije vertering op het oudejaarsfeest.
In sommige streken was het ook gebruikelijk, dat men stiekem een bok bij de buren voor de deur zette. (Jammer dat wij hem zelf hebben moeten kopen!) Als ze betrapt werden, werden ze teruggestuurd, en moest de bok bij een andere buur neergezet worden. Wie de bok als laatste kreeg, moest de buren allemaal uitnodigen.

Voor de Kerstman naar Zweden kwam, was het de Julbock die de kinderen cadeautjes bracht. Vandaag de dag is de bok gemaakt van samengebonden stro of dennentakken, zoals die van ons. Hij staat altijd in de buurt van de voordeur, om gasten te verwelkomen.

Dan ook nog een beetje statistiek. Ik hoorde gisteren voor de radio dat ze een enquête hadden gehouden onder 9000 (huis)vrouwen. 80 procent vond dat Kerst de meeste stress opleverde in het hele jaar. Ha, ha, daar heb ik helemaal geen last van! Maar ja, ik doe dan ook niet aan de Julstädning (de grote kerstschoonmaak) zoals onder de wat oudere dames gebruikelijk is.
Ik maak liever na de feestdagen schoon. De dennennaalden en bling-bling de deur uit en de roetaanslag van de kaarsen weer van de ramen.

En wat eten we met Kerst? Ik weet het nog niet helemaal, maar in ieder geval Julskinka (kerstham) een hele grote ham die in de oven bereidt wordt, met kruidnagelen, mosterd en paneermeel, gemaakt van knäckebröd. Verder zien we wel, verhongeren zal er niet bij zijn. Bevriezen ook niet hoop ik, want buiten was het vanmorgen -28 graden. Ook hier worden allerlei records gebroken:

- Het is in Karlstad sinds het begin van de waarnemingen in 1868 nog nooit zo vroeg en zo lang achter elkaar koud geweest in november en december.
- Er heeft sinds 1981 ook nog nooit zoveel sneeuw over het gehele land gelegen.

Volgens het sensatieblad Expressen wordt er voor het kerstweekend een sneeuwchaos verwacht, maar volgens de weersvoorspelling voor Munkfors zal er hier vrijwel geen sneeuw vallen en geldt de voorspellling voornamelijk Zuid-Zweden. Ook gaat het hier weer een stuk "warmer" worden, nl. -16 tot -18 graden overdag.

Vanuit deze kou willen Jaap en ik iedereen hele warme Kerstdagen toewensen. Ha det bra!

Truus

Steeds meer Julstämning!

Ofwel: Steeds meer kerststemming.

Ja, lieve allemaal, de kerststemming zit er goed in. Er ligt al een behoorlijk pak sneeuw en er komt nog meer!
Vorige week vrijdag waren we even in Sunne, toen het al donker was. Wat zag het er daar sprookjesachtig uit. Maar even een fotootje gemaakt.

Ook in Munkfors-centrum brandt de kerstversiering, maar dat is een beetje te vergelijken met Winsum. Maar hier worden bij de rotonde naar het centrum toe wel dagelijks tuinfakkels (marchaller) aangestoken, hetgeen ook wel feestelijk aandoet.

Vrijdagavond waren we uitgenodigd voor een Skink-kväll (een ham-avond). Je denkt nu vast: Wat is dat nu weer! Ook wij wisten het niet goed. Dat er ham geserveerd zou worden was wel duidelijk. We werden onthaald met glühwein (glögg, ook bij IKEA te koop) en met pepperkakor. We hadden daarna de gelegenheid lekker rond te kijken in het winkeltje van Anki, de gastvrouw, en natuurlijk werd er wat gekocht. Vilten harten voor mij, en nog een paar kleine dingen, en schroeven en elektriciteitsschakelaars voor Jaap. Er was voor ieder wat wils. Daarna was er een heerlijk broodje ham met ei, rode bietensalade, sill en nog veel meer. Ook was er een verloting die... door Jaap werd gewonnen. Een mand met van allerlei leuke en lekkere dingen. Na de koffie was het weer tijd om op huis aan te gaan. Toch nog weer zo'n 45 km. Ja, we maken best veel kilometers.

Zaterdagavond heb ik erg genoten van een massage die Rita mij gaf. Ook heel heilzaam voor spieren en gewrichten. Die nacht dan ook geslapen als een os!

Zondag kregen we logés. Henk en Elsbeth kwamen een nachtje op weg naar hun eigen stulp. Ze waren er zondagmiddag al mooi bijtijds en we hebben even lekker bijgekletst.

Maandagavond zijn we naar Ransäter geweest. Daar hebben we de Luciaviering, feest van de brenger van het licht, bijgewoond.
Dit was op de Geijerskolan, een kunst- en cultuurschool. De zang en muziek was van een erg hoge kwaliteit, maar de sfeer is in de kerk, zoals we vorig jaar meemaakten, veel mooier.
Als wilt zien hoe het was, kun je hier en hier klikken om de filmpjes op YouTube te bekijken.

Dinsdag vierde Jaap zijn verjaardag. En met een aantal vrienden en buren hebben we het erg gezellig gehad. Bedankt ook voor alle felicitaties die hij uit Nederland mocht ontvangen. Erg leuk.

Woensdagavond was er een Julcafé(kerstcafé) georganiseerd, waar ons koortje en het kerkkoor een optreden gaven. Ons koortje was wat door ziekte geteisterd en we waren maar met z'n zessen. We staken wel een beetje af bij het grote kerkkoor, die schitterend zingen. Maar het kwam er bij ons wel lekker uit, zo werd gezegd.

Vanmorgen had ik weer pianoles, maar deze keer in de kerk, aan de vleugel. Wat een mooi geluid komt daaruit, samen met de akoestiek in de kerk, klonk het echt wel aardig. Maar...er moet nog veel geoefend worden!
En dat ga ik nog even doen.

Groetjes Truus

Weer, SJ, dubbdäck, herrgård en julbord

Hej allemaal,

Een behoorlijk aantal onderwerpen in de titel deze keer. De meeste woorden zullen diegenen die niet zo met Zweden op de hoogte zijn niet zoveel zeggen, maar het is natuurlijk de bedoeling dat ik hieraan wat ga veranderen. En ze hebben allemaal een zeker verband met elkaar.

Allereerst dan maar het weer, dat is altijd een dankbaar onderwerp, ook hier in Zweden.
Het is op het ogenblik behoorlijk koud, zo rond de -20 graden (ook overdag) en dat is behoorlijk extreem voor deze tijd van het jaar. Er ligt hier ongeveer 10 cm sneeuw en dat is aanzienlijk minder dan in veel andere delen van het land. De zon schijnt nog maar kort, van 9 tot 3 en de dagen zijn vaak donker, maar bij een heldere dag is het een schitterend landschap. Het is dan, ondanks de kou, heerlijk om even een wandeling te maken en een paar winterfoto's te maken.


En daarna is het binnen heerlijk warm en kan ik tijd besteden aan mijn "binnenhuishobby's".

Een gevolg van de kou en de sneeuw is, dat SJ, de Zweedse tegenhanger van de NS, grote problemen ondervindt. De Zweedse kranten staan bol van de kritiek op de spoorwegen. Ook hier is er sprake van achterstallig onderhoud, slechte organisatie en communicatie. Ook in de vorige winter waren er al veel problemen en was de helft van het materieel uitgevallen. Dit jaar zou alles beter worden (bekend??) en waren er veel maatregelen aangekondigd om het veel beter te doen. Maar de winter is nog maar net begonnen en het is één grote puinhoop. Er vallen continue treinen uit, passagiers moeten worden geëvacueerd uit stilgevallen treinen, er ontstaan uren vertraging en de passagiers worden niet op hoogte gesteld. En aangezien Zweden een land is met grote afstanden is het reizen per trein een zeer ongewisse zaak geworden.

De X2000 hoge snelheidstrein

Als je dan niet met de trein kunt zul je een ander middel van vervoer moeten kiezen en dan ligt de auto voor de hand. Maar omdat alleen de grote doorgaande wegen worden gepekeld en de op overige alleen wordt geschoven, betekent dit dat de wegen behoorlijk glad kunnen zijn. Nou hiervoor hebben we dus dubbdäck, spijkerbanden.
Omdat deze banden in de meeste landen van Europa niet gebruikt mogen worden hebben jullie misschien geen idee hoe die er uitzien. De spijkers staan niet met de punten naar buiten, zoals jullie misschien zouden denken, maar met de kop naar buiten.
Het zijn natuurlijk ook geen echte spijkers, maar pennetjes met een ronde kop. Dit geeft echter een enorme grip op gladde wegen en je kunt er op een glad wegdek bijna net zo hard mee rijden als in de zomer met gewone banden.

Als je dus dubbdäck hebt kun je dus goed rijden en kun je één van de vele herrgårder bezoeken. Een herrgård is te vergelijken met een Nederlandse havezate, dus een groot landhuis met bijgebouwen en een groot landgoed. Er zijn in Zweden nog een groot aantal van deze herrgårder te vinden. Veel daarvan hebben nu een functie als hotel, restaurant of conferentiecentrum gekregen, omdat het onderhoud anders niet meer te betalen is. Één van deze herrgårder is Dömle Herrgård, ongeveer 40 km ten zuiden van Munkfors.


De geschiedenis van deze herrgård gaat terug naar het jaar 1400 en de eigenaar had veel macht in de omgeving. In vroegere tijden woonde hier o.m. een graaf en tijdens de bloeiperiode van de Zweedse staalindustrie behoorde er ook een staalfabriek toe. Het huidige gebouw is gebouwd in 1864 en ziet er zeer indrukwekkend uit. Ook hiervan is een restaurant-hotel-conferentiecentrum van gemaakt.



En zo komen we bij het laatste onderwerp: het julbord. De Zweden zijn erg gehecht aan tradities, zoals o.m. midsommerafton (midzomerviering), het Luciafeest (op 13 december) en kerst. Ze houden hun tradities in stand en er veranderd in de loop van de tijd eigenlijk erg weinig aan de manier hoe deze gevierd worden. Één van de traditionele gebeurtenissen rond kerst is het Julbord (Kersttafel).
In ieder zichzelf respecterend restaurant wordt dit Julbord geserveerd en moet er vaak van te voren worden gereserveerd vanwege de grote belangstelling. Het is een buffet met veel specifiek Zweedse gerechten die met kerst gegeten worden. Tot nu toe hadden wij nog niet de gelegenheid gehad om zo'n Julbord mee te maken, maar dit jaar moest het er maar eens van komen. En omdat wij het ook belangrijk vinden om dit te doen in een bijzondere omgeving hadden wij gekozen voor de herrgård in Dömle. Samen met onze Duitse vrienden Holger en Rita zijn wij het avontuur aangegaan. Ook zij wonen nog niet zo lang permanent in Zweden en ook voor hen was het de eerste keer.
En wij hebben er zeker geen spijt van gehad. Het was een prachtig buffet met o.a. veel zalm in allerlei soorten, rendier- en elandenvlees, ingelegde haring, salades en ook warme gerechten.


Bij de warme gerechten waren er een aantal waaraan wij ons niet gewaagd hebben, zoals te lang gekookte spruiten, Janssons frestelse en stokvis.
Daarvoor moet je denk ik wel in Zweden geboren zijn.

Na het buffet werd er in een andere zaal nog een nagerechtenbuffet geserveerd. Ook allemaal heerlijke zoetigheid.


Het was voor ons zeker een zeer geslaagde en gezellige avond!

Zo, voor nu heb ik weer even genoeg geschreven, dus tot de volgende keer!

Jaap

Kerstgordijnen!!

Hoi, hoi,

Kerstgordijnen. Wat is dat nu weer voor onzin, denk je misschien. Nou, ik zal je vertellen dat het hier in Zweden een hele serieuze aangelegenheid is. Ieder jaar voor kerst worden er overal in het huis de gordijnen vervangen. Er komen dan kerstgordijnen. Meestal rood, maar ook wel wit met rode motieven. Er wordt dan ook ieder jaar een massa van deze gordijnen aangeboden in de winkels, maar ook op de Julmarknad (kerstmarkt), zowel nieuw als 2e hands. Ik moet je zeggen, ik doe daar (nog) niet aan mee. Ik vind het bij een ander heel leuk staan, maar je moet werkelijk het hele huis op de kop zetten. Maar.... je bent wel een rare eend in de bijt hoor! Het is me wel verschillende malen gevraagd geworden door Zweedse vrouwen waarom ik ze niet heb, en of dat in Nederland niet de gewoonte is. Barbro, onze ene buurvrouw zei me deze week dat het ophangen van kerstgordijnen voor 13 december moet gebeuren, de Luciaviering. Maar ze zei er geruststellend bij dat het dus niet voor de 1e advent hoefde, m.a.w. het kan nog. Ja, denk je dan, moet er dan toch iets gebeuren?? Maar soms komt de oplossing van een vraagstuk geheel onverwachts op je pad. Zo ook hier. Gisteren was er weer een kerstloppis en daar zag ik 2 mooie groene gordijnenembrasses met een mooie kwast eraan. Heel chique en heel geschikt om mijn witte keukengordijnen toch een kerst-extraatje te geven. Dus helemaal goed denk ik.

Verder staan ook de kerstbomen al in volle glorie. Een echte boom op de veranda en een kunstboom in de werkkamer. Zie je verschil (in model en dichtheid)?
Nee, nep is echt zo gek nog niet. Oordeel zelf ;-)


Groetjes en tot dan,
Truus