Vorige keer heb ik beloofd om meer te vertellen over warmtepompen. Dat komt zo, maar eerst wil ik nog iets vertellen over een veel oudere manier van verwarmen, namelijk tegelkachels. Deze kun je nog in veel oudere Zweedse huizen vinden. Het is een heel vernuftig systeem dat eeb behoorlijk rendement geeft. Wel moet je natuurlijk iedere dag thuis zijn om het volop te kunnen gebruiken. Eerst een paar afbeeldingen van deze kachels:
De tegelkachel is zuinig in gebruik omdat met slechts enkele blokken hout een lange tijd verwarmt kan worden. Wanneer de blokken goed branden wordt boven in de kachel een schuif half dicht geschoven. Wanneer het hout niet meer gloeit wordt de schuif helemaal dichtgedaan. Hierdoor verdwijnt de warmte niet meer door de schoorsteen naar buiten, maar wordt opgenomen door de dikke wanden van de schoorsteen en deze houden de warmte lang vast (accumulatie). Er zijn van deze kachels prachtige exemplaren te vinden, met name in de grote hereboerderijen. In elke kamer, ook de slaapkamers vind je daar zo'n grote tegelkachel.
En dan nu naar de moderne manier van verwarmen, de warmtepomp.
Waarom warmtepompen?
Warmtepompen maken gebruik van warmtebronnen die niet direct beschikbaar zijn, zoals buitenlucht, oppervlaktewater, grondwater of afvalwarmte. Dit in tegenstelling tot bijv. gas, olie en kolen. Hierdoor wordt het gebruik van fossiele brandstoffen aanzienlijk beperkt, omdat de warmtepomp met behulp van een kleine hoeveelheid aandrijfenegrie (elektra) een grotere hoeveelheid bruikbare warmte maakt. De warmtebronnen blijven bovendien altijd beschikbaar en zijn in praktisch eindeloze hoeveelheden aanwezig.
Warmtepompen zijn in Zweden sinds ca. 2000 bezig aan een enorme opmars. Een overgroot deel van alle nieuwe verwarmingsinstallaties bestaat uit warmtepompen.
De oorzaak hiervan ligt behalve uit milieu-oogpunt in het lage energieverbruik en de daaruit voortkomende lage exploitatiekosten.
Er zijn veel verschillende soorten warmtepompen, maar de werking is in principe altijd gelijk. In het voorbeeld hieronder wordt de aarde als warmtebron en elektriciteit als aandrijfenergie gebruikt.
De werking van een warmtepomp is onder te verde;en in 3 fasen:
1.
Een vloeistof met een kookpunt lager dan de aarde temperatuur dient als transportmiddel van de warmte. Onder invloed van de aardwarmte verdampt deze vloeistof. Er wordt door de vloeistof dus warmte aan de aarde onttrokken.
2
De verdampte vloeistof wordt vervolgens samengedrukt door een compressor. Hierdoor stijgt de druk en de temperatuur van de damp. Bij het oppompen van een fietsband is dit verschijnsel ook goed waarneembaar: De onderkant van de pomp, waar de druk het hoogst is, wordt behoorlijk heet.
3
Als laatste stap wordt de warmte aan de damp onttrokken door bijvoorbeeld een CV. Het CV water stijgt in temperatuur, de damp daalt in temperatuur, zelfs zover dat de damp weer condenseert tot vloeistof. Dat laatste gebeurt in het condensorvat. De vloeistof stroomt weer naar de verdamper waar het proces weer van voor af aan begint.
In een koelkast gebeurt in wezen hetzelfde: warmte wordt ontrokken aan de binnenkant van de koelkast. Daardoor daalt de temperatuur binnen in de koelkast. Aan de achterkant wordt deze "warmte" afgegeven. Als de koelkast is aangeslagen, is dat ook goed voelbaar: aan de achterkant van de koelkast stijgt warme lucht op. Het geluid dat bij het aanslaan hoorbaar is, is de elektrisch aangedreven compressor.
Er zijn verschillende soorten warmtebronnen. Het meeste rendement wordt behaald met aardwarmte. Hier zijn 2 systemen:
- Er worden slangen in de grond gelegd op een diepte van 1-1.20 meter. Bij ons ligt er ca. 400 meter slang. Hier wordt de vloeistof door gepompt die de warmte uit de aarde opneemt. Tot -20 graden geeft het systeem voldoende warmte. Wordt het kouder dan springt een elektrisch element in de ketel bij.
- Er wordt een gat geboord tot op ca. 150 meter diepte, waardoor de warmte uit de aarde wordt opgenomen. Dit systeem heeft het hoogste rendement, maar is door het boren duur in aanschaf.
- De warmte wordt aan de buitenlucht onttrokken. Het rendement is hier minder en er moet al vanaf ca. -15 graden elektrisch worden bijverwarmd met een elektrisch element of andere warmtebronnen.
- De warmte wordt onttrokken aan het water, bijv. een meer of rivier. Dit moet dan uiteraard wel beschikbaar zijn.
In de CV-installatie wordt het water ca. 45 graden. Het wordt dus niet zo heet als in een conventionele CV. Maar doordat het systeem de hele dag aanstaat is deze temperatuur voldoende om het huis op een aangename temperatuur te houden. Voorwaarde is wel, dat het goed geïsoleerd is. Ook moeten de radiatoren voldoende capaciteit hebben. Het systeem is ook zeer geschikt voor vloerverwarming, omdat daar altijd al lagere watertemperaturen voor worden gebruikt.
De warmtepomp kan in de zomer ook worden gebruikt om te koelen.
Tot zover mijn verhaal over verwarmen in Zweden. Ik hoop, dat jullie het interessant vonden.
Hej då,
Jaap
